GSYH Hesaplamasında Sektörel Veriler

Tüik, gayri safi yurtiçi hasılayı hesaplarken birçok kalemin değerini tahmin eder. Bu kalemler sektörel bazlı olup, detayları aşağıdaki gibidir. Hesaplanan yurtiçi hasıla rakamları bir önceki senenin rakamlarıyla karşılaştırılıp yüzde değişimlerine bakılır. Tüik’in açıklamış olduğu Ekonomik büyüme oranı bu şekilde ortaya çıkmaktadır.  

GSYH içindeki sektörlerin ağırlıkları birbirinden farklıdır. Örneğin, 2014 GSYH içindeki ağırlığı en yüksek kalem  24,2% ile İmalat Sanayi’dir. Yani ekonomideki büyüme rakamının (GSYH) 24,2%’lik kaynağı İmalat Sanayi’nin büyümesinden gelmektedir. Yani, İmalat Sanayi’ndeki %10’luk bir büyüme, GSHY’ya +2,4% puan katkıda bulunmaktadır. GSYH içindeki sektörlerin paylarını aşağıdaki tablodan inceleyebiliriz.

Son iki yıla baktığımızda GSYH içindeki 71%’lik pay 5 kalemden gelmektedir. Bunlar; İmalat Sanayi, Finans ve Sigorta Faaliyetleri, Toptan ve Perakende Ticaret, Ulaştırma ve Depolama ve Tarım,Omancılık, Balıkçılık kalemleridir. Bu kalemlerde yaşanan artışlar, ağırlıkları nispetinde GSYH oranlarını etkilemektedir.

GSYH verileri çeyrek dönemler itibariyle açıklanmaktadır. Bu sayede, GSHY alt kalemlerinin paylarını çeyrek dönemler halinde izlenebilmektedir. Sektörlerin toplam GSYH içinden aldıkları payların aşağı veya yukarı yönlü hareket etmesi, o sektörün durumu hakkında da genel bir bakış açısı kazandırmaktadır. Örneğin; her iki yılda da 3.çeyrek dönemi inceleyelim. 3.çeyrek, yılın Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarıdır. Bu dönem; Tarım sektöründe üretimin en yoğun olduğu, imalat sanayi’de toplu izinlerin kullanıldığı ve üretimin yavaşladığı, toptan ve perakende ticaretinin zayıfladığı dönemdir. Bunu çok net bir şekilde bu tabloda görebilmekteyiz. Her iki yılda da 3.çeyrek itibariyle; Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık sektörünün GSYH içindeki payı artmış, İmalat Sanayi ile Toptan ve Perakende Ticaret sektörlerinin GSYH içindeki payları özellikle o dönemde azalmıştır. Özetle, bu tablo bize sektörlerin genel gidişatı hakkında bilgiler verebilmektedir. Bu sayede sektörlerin durumunu önceden tespit ederek, ağırlıkları nispetinde GSYH hakkında da bir takım öngörülerde bulunmak da mümkündür.

Sektörel Verilerin GSYH içindeki payı

Bir önceki tabloda sektörlerin GSYH içindeki paylarını incelemiştik. Aşağıdaki tabloda ise, GSYH alt kalemlerinin bir önceki çeyrek döneme göre değişimleri gösterilmektedir. GSYH büyüme oranı, bir önceki yılın GSYH’sı ile cari yılın GSYH’sının oranlanması ile hesaplanmaktadır. Bu doğrultuda GSYH içindeki sektörlerdeki değişimler de  o sektör hakkında bize detay bilgiler sağlayabilmektedir. Örneğin; 2014 – 2013 yılları karşılaştırıldığında, 2014 yılında Tarım, Ormancılık, Balıkçılık sektörü bir önceki yıla göre -5,4%, İnşaat sektörü -5,2%, Toptan ve Perakende Ticaret -3,7% ve Konaklama ve yiyecek hizmetleri faaliyetleri -6,3% oranında daralmıştır. Aynı dönemde, Madencilik ve taşocakçılığı +9,0%, Su temini kanalizasyon atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetler +6,3%, Mesleki bilimsel ve teknik faaliyetler +4,2%, Kültür Sanat Eğlence Dinlence ve Spor Sektörü +4,3% oranında büyümüştür.

Çeyrek dönemler itibariyle bakıldığında, örneğin 2014 yılında İnşaat sektörü için işlerin hiç de iyi gitmediği görülmektedir. 2014 yılında piyasada bir durgunluk olduğu zaten bilinen bir durum. Bu durumun rakamlara yansımasını da bu şekilde görebilmekteyiz. Yılın ilk çeyreğinde başlayan daralma yılsonuna doğru daha da derinleşmiştir. Aynı şeyleri, Konaklama faaliyetlerinde de görebilmekteyiz. Buradan Turizm sektöründe de işlerin iyi gitmediği düşünülebilir.

Bir önceki yılın aynı çeyreğine göre büyüme hızı