Bu Blogda Ara

28 Eylül 2010 Salı

VOB Nedir ? (USD-Kontrat İşlemi)

25 Mart 2010 tarihinde yayınlanmıştır.

VOB nedir
yazı dizisine devam ediyoruz…

VOB piyasasının işleyişini daha iyi kavramanız açısından bu konu hakkında yazılmış önceki yazılarımı okumanızda fayda vardır.

VOB nedir?
Futures Piyasalar nedir ?
VOB İşlemleri – Döviz Futures İşlemleri

VOB piyasası yapısı bakımından küçük teminatlarla büyük montanlı işlemlerin gerçekleştirildiği bir piyasadır. Döviz kontratlarının işlem hacmi piyasanın geneli itibariyle düşük kalmasına rağmen iş görür niteliktedir. Dolar sözleşmelerinde yatırılan teminatın 8 katına kadar işlem yapabilmek mümkündür.

25.03.2010 tarihinde kontratın açılış fiyatı tabloda göründüğü üzere 1,5705-TL’dir. Günsonu kapanış fiyatı ise, uzlaşma fiyatıdır. Vadeli işlemlerde her günün sonunda kar veya zararınız uzlaşma fiyatı üzerinden hesaplanır. Gün sonu uzlaşma fiyatı ise; 1,5645-TL’dir. Aşağıdaki tabloda Haziran Vadeli-USD Kontratının fiyat bilgilerini görmektesiniz.



25.03.2010 tarihinde 185-TL teminat yatırılarak 1 ADET USD HAZİRAN-2010- vadeli kontrat satıldığını varsayalım. Hangi fiyat düzeyinde alış veya satış yapacağınıza karar vermek sizin işiniz. Burada sadece VOB’da nasıl işlem yapıldığını anlatamaktayız. Bu nedenle tabloda verilen güniçindeki en yüksek fiyattan işlemin yapıldığını varsayarak 1,5735-TL ‘den 1 Adet Kontrat satılmıştır.)

Haziran vadeli kontrat satmak; haziran ayının son iş günü oluşan uzlaşma fiyatı üzerinden dolar satmayı taahhüt etmek demektir.
Bu işlemde yatırımcının düşüncesi; haziran ayında dolar fiyatının 1,5735’in altında olacağı varsayımına dayanmaktadır. Eğer vade sonunda spot piyasada dolar 1,5735’in altında oluşursa; spottan ucuza alacağı doları 1,5735’ten VOB’da söz verildiği şekilde satacaktır. Bu sayede aradaki fiyat farkı yatırımcının kazancını oluşturacaktır. (VOB işlemleri mantıken bu şekilde gerçekleşmektedir, ancak anlattığım gibi ortada fiziken bir para yoktur, sadece işin mantığını anlamanız bakımından bu şekilde anlattım)

185-TL ile satılan aslında 1.000$ ‘dır. Kazanç veya kayıp 1.000$ üzerinden olacaktır.

Eğer yatırımcı bu işlemi sonlandırmak isterse ,(aynı vade aynı tür kontrat) USD HAZİRAN-2010- vadeli kontrat “ALIŞ” işlemi yapılır. Yani yapılan işlemin tersi yapılarak pozisyon kapatılır.

Yatırımcı kısa pozisyon (bkz.short position) aldığından (1 Adet USD-Haziran 2010 Vadeli kontrat satmıştır), fiyat azalışlarıyla kazanç elde etmektedir. Gün sonu kazancını hesaplarsak;

USD “SATIM” sözleşmesi satılmıştı,


Kontratın satış fiyatı :1,5735-TL
Kontratın uzlaşma fiyatı : 1,5645-TL
Başlangıç Teminatı : 185-TL

Yatırımcı kısa pozisyonda olduğundan alış fiyatı, satış fiyatından düşük ise, aradaki fark kazancını gösterir. Kazanç hesaplanırken alış-satış fiyatları arasındaki fark dikkate alınır. Çıkan sonuç 1 dolar başına TL cinsinden kazanç veya kaybı gösterir. 185-TL karşılığı alınan; 1.000$ olduğu için, çıkan kazanç veya kaybı 1.000 ile çarparız.

KAZANÇ >>>> 1,5735 – 1,5645A = 0,009-TL 1 dolar başına kazanç, satılan kontrat 1.000 dolar değerindedir. >> 0,009 x 1.000 = 9,00-TL günlük kazanç vardır.

9,00-TL yi günlük kazanç olarak düşük görebilirsiniz ancak bunu kazanabilmek için sadece 185-TL teminat yatırılmaktadır.

Oransal olarak kazanca bakarsak sonucu daha net görebiliriz. 9,00 / 185 = %4,86

Şuanki piyasa koşullarında yıllık banka faizi vadeli TL %8, vadeli vadeli USD %1,75 civarlarındadır. Bu yatırımcı parasını VOB’da değerlendirerek GÜNDE %4,86 kazanç elde etmiştir.

İsterseniz gün sonunda 9,00-TL karınızı pozisyonunuzu kapatmadan realize edebilir, takasbank’tan çekebilirsiniz. Ya da vadeli işleminizi gün sonuna kadar kapatmayıp ertesi gün devam ederseniz hesabınızda 185 + 9 = 194-TL teminatla yola devam edebilirsiniz. Kazanç ve kaybınız bundan sonra da 1.000$ üzerinden uygulanacaktır. (Bu arada takasbankta kalan temiantınız gecelik faizden sürekli nemalandırılmaktadır.)

Önümüzdeki günlerde buna benzer birkaç farklı senaryoya dayalı örneklerle VOB’da nasıl işlem yapıldığını anlatmaya devam edeceğim.

Manüpilasyon Nedir ?

20 Mart 2010 tarihinde yayınlanmıştır.


Bu yazımızda finansal piyasalarda manipülasyon nedir sorusuna cevap vermeye çalışacağız. Öncelikle bir konuya açıklık getirmekte fayda var; manipülasyon ile spekülasyon aynı şey değildir. Aradaki farkı daha iyi anlamanız için iki küçük ayrıntıyı sizlerle paylaşmak istiyorum.

Finansal anlamda spekülasyon; belli beklentilerle işlem yapmaktır. Fakat bir ayrıntısı var…Örneğin bir arsa alırsınız ancak oradan yol geçeceğini önceden bir şekilde bilerek (öğrenerek) bu işlemi yaparsanız spekülasyon yapmış olursunuz. Kısaca halka açık olmayan bilgiler ışığında belli beklentilerle işlem yapmaktır. Spekülasyon borsaya derinlik-işlem hacmi kazandırır. SPK bu tür işlemleri suç saymamakta, Yani spekülasyon suç değildir, serbesttir.

Bu konuya açıklık getirdikten sonra asıl konumuz olan manipülasyon nedir sorusunu cevaplamaya başlayabiliriz.

Manipülasyon borsada kötü niyetle oynamaktır. Olmayan bir şeyi varmış gibi göstererek yanlış haberler ve söylentilerle gerçek olmayan işlemlerle rant elde etmeye çalışmaktır. Zaten İMKB derinliği olmayan bir piyasadır ve bu nedenle küçük montanlı işlemlerde dahi piyasadaki fiyatlar kolayca etkilenebilmekte, en küçük olaylarda bile anında reaksiyon gösterebilmektedir. (Eğer İMKB’ye uzun vadeli yatırım amaçlı girmeyi düşüyorsanız, sırf bu nedenden ötürü sadece İMKB30 hisselerine yatırım yapmanızı öneririm.) Manipülasyon yapmak suçtur ve kanunlarla desteklenmiştir.

SPK Kanununda manipülasyon aşağıdaki gibi tarif edilmektedir;

- Yapay olarak, sermaye piyasası araçlarının, arz ve talebini etkilemek aktif bir piyasanın varlığı izlenimini uyandırmak, fiyatları aynı sevide tutmak, arttırmak veya azaltmak amacıyla alım ve satımı yapan gerçek kişilerle tüzel kişilerin yetkilileri ve bunlarla birlikte hareket edenler.

- Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, yalan, yanlış, yanıltıcı, mesnetsiz bilgi veren, haber yayan, yorum yapan ya da açıklamakla yükümlü oldukları bilgileri açıklamayan gerçek kişilerle, tüzel kişilerin yetkilileri ve bunlarla birlikte hareket edenler,

Bu arada manipülasyon yapanlara da manipülatör denmektedir. İnternette bu konuda küçük bir araştırma yaparsanız karşınıza birçok futbolcu ve sanatçı çıkabilmektedir:)


---- Yaşanmış bir olayla konuyu bitirirken, anlattıklarım ışığında aşağıdaki olayın "spekülasyon mu yoksa manipülasyon mu" olduğuna siz karar verin. Dikkat! Cevap "hiçbiri" de olabilir. Bunu size bırakıyorum.----


1 Temmuz 2009 tarihinde, daha önceden Vakıf Finansal Kiralama’nın 1 milyon hissesine (%4,10) sahip biri o gün, 2,54-2,96 TL fiyat aralığından 1 milyon 809 bin 88 adet alım, 2,58-2,74 TL fiyat aralığından ise 312 bin adet satış yapmıştır.

Bu işlemler sonucu bu kişi şirket sermayesindeki payını bir günde %10,10’a yükseltmiştir. (Anonim şirketin %10’una sahip olmak demek ciddi bir olaydır. Azınlık haklarını elde eden ortak şirketle ilgili birçok süreçte söz sahibi olma hakkını elde edebilmektedir. 1 günde yapılan bu işlem hisse fiyatında değişikliğe neden olabilmektedir.)

Bu kişi 2 Temmuz tarihinde ise (yani 1 gün sonra); 2,66-3,26 TL fiyat aralığından 4 milyon 246 bin 437 adet alış, 2,66-3,26 TL fiyat aralığından ise 6 milyon 770 bin adet satış işlemi gerçekleştirerek şirketteki payını sıfırlamıştır.

1 Temmuz'daki işlemlerinde 4 milyon 975 bin liralık alım, 830 bin liralık satış yapan bu kişi, 2 Temmuz'da ise 12 milyon 569 bin lira maliyetle alım, 20 milyon 40 bin liralık da satış gerçekleştirmiştir. Alımlarının maliyeti 17 milyon 544 bin lira olurken, satışların tutarı ise 20 milyon 870 bin lira olmuştur. Böylece, bu kişi bir günde yüzde 10,1'ine sahip olup, bir gün sonra payını sıfırladığı Vakıf Finansal Kiralama'daki işlemlerinden 3.3 milyon lira civarında bir kâr elde etmiştir.

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda, tamamen yasalara uygun olarak yapılan bu işlemlerden daha önce sahip olduğu 1 milyon adet civarındaki hissenin de maliyeti düşüldüğünde kâr rakamı yaklaşık 2 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. O dönemlerde sermayesinin yüzde 58,71'i Vakıfbank'a, yüzde 15,65'i Güneş Sigorta'ya ait olan Vakıf Finansal Kiralama, sermayesini yüzde 25 bedelsiz artırarak 25 milyon liraya çıkarmıştı. Vakıf Finansal Kiralama'da 17 Haziran'da 1.69 TL olan hisse fiyatı 1 Temmuz'da 2.96 TL'ye ulaşmış, bu dönemdeki yükseliş yüzde 75'e ulaşırken, hisse 29 Haziran-1 Temmuz arasındaki üç işlem gününde ise yüzde 33 yükselmişti.

Mart sonu itibari ile aktif büyüklüğü 276.3 milyon TL olan Vakıf Finansal Kiralama'nın net kârı 1.7 milyon TL olmuştur. Bu işlemi yapan kişinin ise, hisseden sağladığı kâr, şirketin üç aylık kârından fazla olmuştur.

Manipülasyon nedir
sorusuna cevap vermeye çalıştık, umarız herkes için faydalı olur.

.

VOB İşlemleri - Döviz Futures İşlemleri

17 Mart 2010 tarihinde yayınlanmıştır.

VOB nedir
yazı dizisine devam ediyoruz…

Konuya başlamadan Futures Piyasalar Nedir ? yazısını okuduğunuzu varsayıyorum.

Okumaya başlamadan önce konuyu kolayca irdeleyebilmeniz açısından VOB dizisinin ilk serisi olan “ VOB nedir? “ bölümünü okumanızı önemle tavsiye ederim.

Bu yazıda VOB’da işlem yapmaya nasıl başlanır sorusuna yanıt ararken döviz kontratlarında nasıl işlem yapıldığını ve döviz futures işlemlerde ne alınıp, neyin satıldığını öğrenmeye çalışacağız. Kontratlar iki farklı döviz türünden (usd-eur) ve dört farklı vadede (nisan,haziran,ağustos,aralık) işlem görmektedirler. Aşağıda 17.03.2010 tarihi kapanış fiyatlarını görmektesiniz.



Yukarıdaki tabloda gördüğünüz futures alış ve satış kotasyonlarının teorik olarak hesaplama formülü aşağıda verilmiştir.

Teorik Vadeli Fiyat = Spot kur x e (yerli faiz oranı - yabancı faiz oranı) x (vadeye kalan gün sayısı / 365)

Öncelikle VOB’da işlem yapabilmek için bu borsada işlem yapmaya yetkili banka veya aracı kurumlardan birinde hesap açtırmanız gerekiyor.

Hesabınız açılıp MKK (Merkezi Kayıt Kuruluşu)’ya kaydınız yapıldıktan sonra işlem yapmaya başlayabilirsiniz. İşlem yapabilmek için öncelikle ilgili ürünün (sözleşmenin) teminat tutarını aracı kurumunuz aracılığıyla takasbank nezdinde yatırmanız gerekmektedir. Piyasada işlem gören döviz vadeli kontratlarının teminat tutarı USD için 185 TL, EUR için 275-TL’dir. Alım-Satım yapabilmek için bu tutarları teminat olarak yatırdıktan sonra. Artık işlem yapmaya başlayabiliriz.

VOB’da saat 09:15-17:35 arasında “normal seans” adı verilen tek bir seans düzenlenir. Seans açılmadan önce 8:45-09:15 arası işlem yapılmayan dönemdir. (emir girme dönemidir.) Saat 17:45’te ise işlem gününe ait uzlaşma fiyatları ilan edilir. Normal seansın son 10 dakikası “kapanış aralığı” olarak adlandırılır. Normal seans bittikten sonra uzlaşma fiyatlarının ilan edilmesiyle birlikte kapanış fiyatından emirler de sistem tarafından eşleştirilir.

Örneğin USD kontratını ele alalım. Başlangıç teminatı olarak adlandırılan 185-TL ile alınan, aslında 1.000$’dır. Bu nedenle kazancınız veya kaybınız USD kur değişimine göre 1.000$ üzerinden olacaktır.

VOB işlemlerini İMKB’den ayıran en önemli özelliklerinden biri seans kapanış işlemleridir. Kazanç veya kaybınız her gün kapanış saati ile birlikte uzlaşma fiyatına göre hesaplanır. Eğer kazancınız varsa pozisyonunuzu bozmadan (yani işleminizi kapatmadan) teminat fazlanızı nakit olarak çekebilirsiniz. Kaybınız var ise, herhangi bir işlem yapmanıza gerek yoktur. Eğer gün sonundaki teminatınız, toplam kayıplarınız sonucunda başlangıç teminatının %75’ine gerilerse (dolar kontratları için 185 * 0,75 = 138,75-TL) teminat tamamlama çağrısı (margin call) alırsınız. Teminat tamamlama çağrısı nedeniyle oluşan yükümlülüklerinizi en geç bir sonraki Borsa günü (T+1 günü) saat 14:30’a kadar yerine getirilmesi zorunludur. Teminat tamamlama yükümlülüğünü zamanında yerine getirmeyenler herhangi bir ihbara gerek kalmaksızın temerrüde düşmüş sayılır. Bu nedenle margin call sonrası işlem yapabilmek için teminat 185-TL'ye tamamlanmalıdır.

VOB’un diğer bir özelliği ise, yatırılan teminatlarınız gün sonu tutarı üzerinden nemalandırılır yani gecelik faiz alır.

VOB’ta işlem yaparak ister fiyat yükselişinde (Uzun Pozisyon), ister fiyat düşüşünde (Kısa Pozisyon) kazanç elde edebiliriz.

Uzun Pozisyon: Vadeli Sözleşme satın alınması anlamını taşır. Vade tarihinde dayanak varlığı ki bu 1.000$ oluyor, satılmasının taahhüt edilmesidir. Başlangıçta 185-TL başlangıç teminatıyla alınan 1.000$’ın vade sonunda oluşacak fiyattan satılması anlamına gelir. Fiyat yükselişi kazancı arttırır.

Kısa Pozisyon: Vadeli Sözleşme satılması anlamını taşır. Vade tarihinde dayanak varlığı ki bu 1.000$ oluyor, satın alınmasının taahhüt edilmesidir. Başlangıçta 185-TL başlangıç teminatıyla satılan 1.000$’ın vade sonunda oluşacak fiyattan satın alınması anlamına gelir. Fiyat düşüşü kazancı arttırır.

Uzlaşma Fiyatı; seansın kapanışında piyasayı en iyi yansıttığına inanılan ve VOB tarafından ilan edilen fiyatı gösterir. Bu fiyat kapanış fiyatından farklıdır.


VOB İşleyişinin biraz kafa karıştırıcı olduğunun farkındayım ama işin mantığını kavradığınızda VOB nimetlerini o kadar güzel anlayacaksınız ki neden şimdiye kadar bu konulara uzak kaldım diye üzüleceksiniz.

VOB yazı dizisi önümüzdeki günlerde de devam edecek...

Ekonomik Takvim

Canlı Ekonomik Takvim Investing.com Türkiye tarafından sağlanmaktadır, lider finans portalı.