Satınalma Gücü Paritesi Nedir? - SAGP Nedir? (Purchasing Power Parity-PPP)

Satınalma Gücü Paritesi, birbirinden farklı para birimleri arasındaki satınalma gücünü eşitleyerek ülkereler arasındaki fiyat düzeylerini aynı seviyeye getiren bir değişim oranıdır.

Belirli bir mal ve hizmet sepetinin alınabilmesi için gereken ulusal para tutarlarının birbirleriye oranlanması şeklinde hesaplanmaktadır. Bu oran kullanılarak farklı para birimlerine dönüştürülen harcamalar, ülkeler arasında gerçek anlamda karşılaştırabilir veriler sağlamaktadır. Satınalma gücü paritesi, para birimlerinin sadece kendi ülkelerinde harcandığı varsayımına dayanır.

ÖRNEK

Örneğin, 1 kg elmanın fiyatı Türkiye’de 5 TL, ABD’de  6 USD ise; Elma için 1 ABD Dolarının Satın Alma Gücü Paritesi;

(5 TL / 6 USD) = 0,83 TL/USD

olarak hesaplanır. Bu değer, Elma için ABD’de ödenecek her bir Dolara karşılık Türkiye’de 0,83 TL ödeneceği anlamını taşımaktadır. Bu oran kullanılarak mevcut bir para ile ABD’de ve Türkiye’de satın alınabiliecek Elma miktarının karşılaştırılması sağlanır.

Satınalma gücü paritesi, tek bir ürün için değil, piyasada yer alan mal ve hizmetlerin genelini kapsayan GSYH ve harcama bileşenlerini de kapsamaktadır.

Satınalma Gücü Paritesi’nin Temel Amacı

SAGP’nin temel amacı, GSYH ve bileşenlerinin uluslararası reel karşılaştırmasına yönelik göstergelerin elde edilmesidir. Ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarını gidererek GSYH ve bileşenlerinin bu tür uluslararası karşılaştırmalarına olanak veren ortak bir değişim oranıdır.

Satınalma Gücü Paritesi Döviz Kuruna Alternatif Kullanılmaz !

SAGP, ülkelerin para birimlerinin reel satınalma gücünün bir göstergesidir. Döviz kuru ise, ekonomik, siyasi ve idari kararların etkisi altında kalan ve bu alanlardaki değişikliklerden etkilenen bir değişim oranıdır. SAGP hesaplamalarında, döviz kurlarının belirlenmesinde doğrudan rol oynayan faiz ve sermaye hareketleri gibi çeşitli ekonomik değişkenler dikkate alınmaz.

Satınalma Gücü Paritesi, Para Birimin Gerçek Değerini Belirleyebilir mi?

Bir ülkenin SAGP değeri döviz kuruna göre yüksek veya düşükse, bu durum genel fiyat düzeyinin ilgili döviz kuruna göre yüksek ya da düşük olduğunu gösterir.

BIST Hisse Değeri, Şirket Değerleme Rasyoları

FD/FAVÖK ve EV/FAVÖK rasyoları Şirket değerlemelerinde oldukça fazla kullanılmaktadır.

Daha detaylı bilgi almak için Enterprise Value Nedir? EV/EBITDA Çarpanı Nedir? başlıklı yazıyı okumanızda fayda var.

BIST şirketlerini birbirleriyle karşılaştırmak adına aşağıdaki tablodan yararlanabilirsiniz. Tablo geçtiğimiz hafta itibariyle piyasa verileri üzerinden hesaplanmış olup, benzer şirketlerin birbirleriyle karşılaştırlmasına dikkat edilmelidir. (Son halka arzlar, son 2 yıllık ihraçlardır.)

Enterprise Value Nedir? EV/EBITDA Çarpanı Nedir?

Enterprise Value Nedir?

• Şirketi satın almak için ne kadar ödenmesi gerektiğini gösterir.
• Şirketi bir bütün olarak ele alarak gerçek değeri hakkında daha net bir resim çizer.
• Temelde piyasa değerini baz almakla birlikte nakit ve borç etkisini de dikkate almaktadır.
• Mevcut-Planlanan yatırım ve operasyonları gözönünde bulundurmaktadır.
• Ülkeler arasındaki vergilendirme politikalarından kaynaklanan farklılıkları ortadan kaldırdığı için uluslararası bir değerleme ölçütü olarak kullanılabilmektedir.
• Her sektör için kullanılamamakla beraber,  aynı sektörde yer alan benzer şirketlerle karşılaştırma imkanı sunmaktadır.

Hangi Değer?

Yazının devamında iki farklı “Değer” ifadesi bulunmaktadır. Biri Enterprise Value dediğimiz“Şirket Değeri”, diğeri ise (hisse fiyatı x hisse adedi dediğimiz) özkaynak değerini ifade eden “Piyasa Değeri”dir. 

Enterprise Value Nasıl Hesaplanır?

EV = Piyasa Değeri + Net Borç (Toplam Borç – Toplam Nakit)

EV hesaplamak için;

Önce Piyasa Değeri (Hisse Fiyatı x Hisse adedi ) hesaplanır. Bu tutara bilançoda yer alan Finansal Yükümlülükler  (Kısa Vadeli Finansal Yükümlülükler + Uzun Vadeli Finansal Yükümlülüklerin Kısa Vadeye Düşen Kısmı + Uzun Vadeli Finansal Yükümlülükler) eklenir, Nakit ve Benzerleri çıkarılır.

Nakit ve Borcun Şirket Değerlemesindeki Rolü

Şirket satınalmaları genellikle piyasada işlem gören değerlerinin çok üzerinde gerçekleşmektedir. Bunun en önemli etkenlerinden biri şirketin özsermaye değerinin yanısıra mevcuttaki nakit ve borçlarının değerlemeye dahil edilmesidir. Şirket el değiştirdiği takdirde tüm aktif ve pasifleriyle birlikte el değiştirir.

Plaza Dili Nedir? Plaza Dili Kılavuzu

Plazalarda, Holdinglerde ve Kurumsal Şirketlerin hemen hemen tamamında artık Türkçe'den farklı bir dil kullanılıyor.  Plaza Dili olarak adlandırılan bu dile alışkın değilseniz söylemek zorundayım ki bu tür şirketlerde çalışmakta zorlanabilirsiniz. Sosyal statü uğruna Türkçe'den nasıl feragat edildiğini ve dilimizin nasıl katledildiğini görmek adına bugünlerde herhangi bir Plaza'da çalışmak yeterli. Bir plaza çalışanı olarak bu konuda farkındalık oluşturmak için aşağıdaki kılavuzu buraya ekleme gereği duydum. Farkında olmadan bu dili kullanıyoruz ve bu konuya malesef ki dikkat etmiyoruz.

Eczacıbaşı Grubu, Plaza Diline karşı Şirket içinde bir yöntem uygulamaya başlamış bile. Ayrıca, geçtiğimiz günlerde Güldür Güldür Şov'da yayınlanan, sucuk satan işadamının İngilizce ile imtihanının ele alındığı oyunda plaza diline dikkat çekildi. İzlemek isteyenler için aşağıda paylaşıyorum. 

Herkesi bu konuda duyarlı olmaya davet ediyorum. Lütfen Türkçe'mize sahip çıkalım...

Orta Vadeli Plan’da Öncelik Enflasyonla Mücadele...

Orta Vadeli Program 2015-2017 Özeti

2015-2017 Orta Vadeli Planı (OVP)’nın açıklanmasıyla birlikte hükümetin 2014 ve sonraki 3 yıllık dönem için tahminleri belirlendi.

Bu sene açıklanan yeni OVP’de öncelik enflasyonla mücadeleye verilmiş durumda. Yapısal reformlara hız verilerek sıkı para ve mali politikalara devam edileceği, bu sayede cari açığın azaltılarak büyümede kademeli artışın sağlanacağı belirtilmiştir.

Enflasyon beklentisi yukarı yönlü revize edildi,

2014 yıl sonu enflasyon beklentisi %9.4 olarak revize edildi. Enflasyonun yüksek seyrinde, TL’nin değer kaybı ve gıda fiyatlarındaki artışın belirleyici olduğu not edildi. 2015 beklentisi ise, %6.3 seviyesinde.

Cari Açık’da iyileşme var,

Cari Açık / GSYH oranının bu yıl %5.7’e gerileyeceği öngörülmekle birlikte, (önceki OVP’de %7,9) 2015 yılında da %5.4’e düşmesi bekleniyor.

Büyüme tahminleri geriledi,

2014 büyüme tahmini %3.3 seviyesinde. (önceki OVP’de %4)

2015 büyümesi %4 seviyesinde. (önceki OVP’de %5)

2015’te büyümeye dış talep katkısı beklenmezken; kamu katkısının azalacağı ve özel kesiminin payının artacağı öngörülmektedir.

Kredi Faizleri Düşer mi?

Hatırlarsanız 2013 yılsonunda %9-%9,5 aralığında seyreden TRL mevduat oranları, 2014 Ocak ayında Merkez Bankası’nın faizleri artırmasıyla uygulamaya başladığı sıkı para politikası sonrasında %12-%13 seviyelerine kadar yükselmişti. 

FED tarafından gelen haberler ve o dönemde gündemi meşgul eden siyasi istikrarsızlık, sıcak paranın yurtdışına çıkmasında etkili olmuş, kurlarda beklenmedik artışlar yaratmıştı. Bunun önüne geçmek üzere Merkez Bankası da faiz artırımına gitmek durumunda kalmıştı.

Genel olarak 2014 yılına baktığımızda, Merkez Bankası’ nın faiz artırımı, kredi tarafında  maliyetlerin yükselmesinde etkili oldu. Özellikle ilk çeyrekte kredi fiyatlarının yükselmesiyle daralan iç talep başta otomotiv ve konut sektörü olmak üzere piyasayı oldukça etkiledi. Bunun yanında kredi kartı kullanımlarında yapılan bir takım düzenlemeleri de dikkate almakta fayda var.

Dolar Ne Olacak? Big Mac Endeksi Açıkladı...

The Economist tarafından hesaplanan Big Mac endeksi açıklandı.

Big Mac Endeksi Nedir?

Bu endeks ile 1 Doların tüm ülkerde aynı satınalma gücüne sahip olduğu varsayımıyla, yerel paranın dolar cinsinden değeri ölçülmektedir. McDonald’s Corp.'un marka hamburgeri Big Mac, Temmuz 2014 itibariyle Türkiye’de 9,25 TRL’ye satılırken, Amerika’da 4,80 USD fiyata satılmaktadır.

Dolayısıyla endekse göre Türk Lirası, dolar karşısında yüzde %7,9 daha değersiz durumda. Hali hazırda 2,09 seviyelerinde olan doların 1,93’e gerilemesi bekleniyor.

Küresel Likitide Sarhoşluğu Riske Aldırmıyor

Lehman’ın iflası ile günyüzüne çıkan küresel ekonomik krizin etkileri, üzerinden 6 yıl geçmesine rağmen hala devam ediyor.  Merkez Bankalarının uyguladığı ultra gevşek para politikaları nedeniyle yaratılan bol ve ucuz likitide, özellikle gelişmekte olan piyasalarda morfin etkisi yaratmakta, gerçek olmayan olumlu bir hava yaratmaya devam etmektedir.

FED’in Mayıs 2013 tarihi itibariyle dile getirmeye başladığı gevşek para politikasında sona gelindiğine dair söylemleri bile Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeleri ciddi boyutta etkilemeye yetti. Türkiye ekonomisi, kronik yapısal sorunları ve dışa bağımlı yapısı nedeniyle sıcak para hareketlerine karşı oldukça savunmasız durumda.

Yıllardır uygulanan bol ve ucuz likitideye rağmen küresel ekonomilerdeki toparlanma istenen düzeye erişemiyor. Büyüme ve istihdam verileri hedeflenen düzeylerin hala altında. Yaratılan likitide ortamı enflasyon yaratmadığı müddetçe gelişmekte olan piyasalardaki sanal bahar havası devam edecektir. Öyle ki finansal piyasalar,  bu bahar havasının sona ermemesi için dua ediyor durumda. Çünkü aksi durumda likitide muslukları daralacaktır.

Bol ve ucuz likidite ortamının uzunca bir süre daha devam edeceğine dair taahhütler, finansal piyasalardaki risk algısının alışılmışın dışında hareket etmesine neden oluyor.

Temettü Nedir?

Temettü; Şirketlerin dönem içinde elde ettikleri kardan mevcut ortakların pay alma hakkıdır.

Söz konusu hak, hisse senedine bağlı ‘Kar Payı Kuponları’ karşılığında ve ayrıca hisse senedi ibrazına gerek kalmaksızın kullandırılır. Borsada işlem gören şirketler kar paylarını nakit ve/veya hisse senedi şeklinde dağıtılabilir.

Temettü, şirketlerin bir yıllık faaliyet dönemleri sonucunda elde ettikleri Net Dönem Karı üzerinden (yasal karşılıklar ayrıldıktan sonra) dağıttıkları ve ortakların Şirkette sermayelerinin bulunması karşılığında elde ettikleri getiridir.

Temettüler iki şekilde dağıtılmaktadır.

- Nakit olarak ortaklara ödenen temettüler,

- Bedelsiz Sermaye artırımına dahil edilerek karşılığında yeni senet dağıtılan temettüler,

ÖRNEK ABC A.Ş.

Bedelli Sermaye Artırımı Nedir?

Bedelli Sermaye Artırımı; Şirketlerin sermaye artırımı karşılığında çıkardıkları hisse senetlerini nominal değerinden (1 TL) veya daha yüksek bir fiyattan satmak suretiyle gerçekleştirdikleri sermaye artırımına denir.

Bedelli Sermaye artırımına katılma hakları da Rüçhan Hakkı olarak adlandırılmaktadır.

Söz konusu hisse senetleri ortaklara satılabileceği gibi (rüçhan hakkının kullandırılması), ortaklar dışındaki yatırımcılara da satılabilir (rüçhan haklarının kısıtlanması).

Bedelli sermaye artırımına katılım belli bir süre ile sınırlıdır. Bedelli Sermaye artırımı, şirketlerin dış kaynaklardan temin etmiş oldukları yeni kaynaklar karşılığında yani bir bedel karşılığında hisse senedi dağıttıkları sermaye artırım türüdür.

Şirketlerin bedelli sermaye artırımına gitmelerinin başlıca nedenleri;

- Şirketin faaliyet hacminin büyümesine paralel olarak sermaye ihtiyacının olması,

- Şirketlerin yeni yatırımlar neticesinde fon ihtiyacı içinde olması,

Bedelli Sermaye artırımı Şirketlerin Piyasa Değerlerini etkilemektedir.

ÖRNEK: ABC A.Ş.

Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir?

Bedelsiz Sermaye artırımı, şirketlerin kendi iç kaynaklarını (emisyon primi, yeniden değerleme değer artışı, yedekler, iştirak ve duran varlık satış karları, geçmiş yıllara ait temettü) kullanarak yapmış oldukları ve ortaklarından ilave kaynak talep etmeden bedelsiz olarak hisse senedi dağıttıkları sermaye artırım türüdür.

Bedelsiz Sermaye artırımı şirkete ek bir finansman kaynağı sağlamamaktadır. Şirketlerin bedelsiz sermaye artırımına gitmelerinin başlıca nedenleri;

• Emisyon primi ile iştirak ve duran varlık satış karı kalemlerinden yapılan sermaye artırımlarının şirkete sağladığı vergi avantajı,

• Şirketlerin enflasyon karşısında erimiş olan sermayelerini güncellemek istemesi,

Bedelsiz Sermaye artırımında kullanılan temettü dışındaki kaynaklar birer Özsermaye kalemi olup, bedelsiz sermaye artırım ile yapılan işlem Özsermaye kalemleri arasında tutarların yer değiştirmesidir.

Bedelsiz Sermaye artırımı Şirketlerin Piyasa Değerlerini etkilememektedir.

ÖRNEK : ABC A.Ş.

Türkiye'nin Yıllar İtibariyle İthalat ve İhracatı

Son dönemde Irak’da yaşanan sıkıntıların, ihracat tarafındaki Türkiye’ye yansımalarını yakın zamanda görüyor olacağız. Hafızamızı tazelemek adına Türkiye’nin yıllar itibariyle ihracat ve ithalat göstergelerini tekrar gözden geçirmekte fayda olduğunu düşünüyorum.

Aşağıdaki tabloda Türkiye’nin yıllar itibariyle İhracatının hangi ülkere yapıldığı ve toplam ihracat içindeki payları listelenmiş durumda. 2000 yılından bu yana, Almanya en büyük ihracat pazarımız olmayı sürdürüyor. Ancak 2000’li yıllarda %18,6 olan ihracat payı 2014 Nisan ayı itibariyle %9,4’e gerilemiş durumda. İhracat pazarlarımızın yıllar itibariyle çeşitleniyor olması, ilgili ülkelerde yaşanacak ticari risklerden korunmamız açısından büyük önem taşıyor. 

Altyapı Projelerine Hazine Garantisi

Hazine müsteşarlığı tarafından gerçekleştirilecek borç üstlenimi hakkındaki yönetmelik 09 Nisan 2014 tarih ve 28977 sayılı resmi gazetede yayınlanarak uygulamaya girmiş durumda. Önemli bir konu olduğu için sizlerle de paylaşma gereği duydum. Kısaca detayları aşağıda paylaşıyorum. (http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/04/20140419-12.htm)

Asgari yatırım tutarı 1 milyar liranın üzerinde olan yap-işlet-devret projeleri ile sağlık ve eğitim bakanlığı tarafından yürütülen 500 milyon doların üzerindeki proje borçlarına Hazine garantisi gelmiş durumdadır.

Borç üstlenim taahhüdü, ana kredi tutarının;
a) Sözleşmenin şirket kusuru nedeniyle feshi halinde %85'ini,
b) Sözleşmenin şirket kusuru dışındaki nedenlerle feshi halinde %100'ünü, ve finansman maliyetlerinin tamamını içerecek şekilde verilecektir.

Sentetik Mevduat Nedir? Swap Mevduat Nedir?

Sön dönemde döviz mevduat hacminde yaşanan yükselişin bir nedeni de swap işlemleriyle desteklenen sentetik mevduat ürünlerindeki artıştır. Standart TL mevduatlar, swap işlemleri nedeniyle döviz cinsinden tutulmaktadır. Merkez Bankası verilerine göre döviz mevduat hacminin artış trendi aşağıdaki gibidir. Artışın yarıya yakınının swap işlemlerinden kaynaklandığı düşünülmektedir. 

Sentetik mevduat dediğimiz ürün aslında iki farklı yatırım enstrümanının birleşiminden oluşmaktadır. Bunlardan biri standart mevduat diğeri ise, swap işlemidir.

Swap İşlemi; banka ile yapılan türev işlem sözleşmesine istinaden, işlem tarihinde ve vade tarihinde olmak üzere iki defa para takasını düzenlemektedir. Bir yandan mevduat ile faiz getirisi elde ederken, diğer yandan swap işlemi ile kur kazancı sağlamaktır.

UYGULAMA

Örneğin; bugün itibariyle 32 gün vadede mevduat yapmak istediğimiz 10 mio TRL fonumuz bulunsun. Bankalardan topladığımız en iyi standart TRL mevduat oranı %12 , USD Mevduat oranı %3 olsun. USD/TRL kuru da 2,00 olarak dikkate alalım.

Değişken Faizli Kredileri Sabitleme Zamanı

Faizlerin artması kaçınılmaz olacak

FED’in son toplantısında tahvil alımının 2014 son çeyreğinde tamamen sona ereceği ve faiz artırımının 2015’in ilk çeyreğinde yapılabileceği mesajı verilmişti. Bu nedenle FED faizlerinin 2015’te %1, 2016’da %2 seviyelerine yükseleceği bekleniyor. Şuan %0,33 seviyesinde olan libor’un 2020 yılında kadar %5 - %6 seviyelerine kadar yükselmesi muhtemel.

Birçok şirket, düşük maliyeti nedeniyle borçlanmalarını döviz cinsinden libora endeksli krediler aracılığıyla sağlamaktadır. Bilindiği üzere, özel sektörün borç yükü oldukça yüksektir ve her geçen gün artmaya devam etmektedir. Bu durum şirketlerin kırılganlıklarını artırmaktadır. Libora endeksli kredilerin ağırlıklı uzun vadeli olması, önümüzdeki dönemde değişken faiz (libor) riskinin yönetilmesi ve hedging işlemlerinin yapılması gerekliliğini arttırmaktadır.

2 yıldan uzun vadeli, değişken faizli krediler için bugünden IRS ile sabitleme yoluna gidilmesi, şirketlerin geleceği açısından önem arzetmektedir. Son birkaç yılda “libor+%3,5 / +%4,5” seviyelerinde kullanılan kredi maliyetleri, bugünlerde “libor+%6,5 / +%7,5 aralığında. Libor’un bugün bulunduğu %0,33 seviyelerinden, 5 yıl içinde %5-%6’lara çıkması ihtimali şirketler için büyük risk teşkil etmektedir.

Merkez Bankası: Parasal Sıkılaştırmaya Devam...

TCMB, 2013’ün ikinci yarısından itibaren aldığı karardan geri adım atarak kısa vadeli faizlerde volatiliteye müsaade edebileceğini belirterek, faiz koridorunun üst kısmında 125 baz puanlık bir artırıma gitti.

ÖRTÜLÜ FAİZ ARTIRIMI

İlk bakışta TCMB’nın politika faiz oranlarında herhangi bir değişikliğe gitmediği görülsede, (hem marjinal faiz oranı (MFO) hem de istikrarlı faiz oranları (IFO-1 ve IFO-2) sabit bırakıldı.) Ek parasal sıkılaştırma uygulanması gerekli görülen günlerde bankalararası piyasada faizlerin %7.75 yerine %9 civarında oluşmasının sağlanması kararlaştırılmış oldu.

Karar sonrasında USD/TRY kuru 2.27 seviyesine yaklaştı. Karar metnine bakılınca TCMB’nin yeni bir faiz oranı icat ettiği ve bunu da mevcut politika faizlerinin üzerinde oluşturduğu görüldü.

TCMB’nin ek parasal sıkılaştırma yapacağı günlerde bankalararası piyasadaki faizlerin nasıl 125 baz puan artırılarak %9’a getireceği resmi olarak belirtilmemiş durumda. Şuan için ek parasal sıkılaştırmanın ne sıklıkla uygulanacağının belirsiz olması, öngörülebilirlik açısından olumsuz görünüyor.

Faizlerde son durum;

Marjinal fonlama oranı %7.75, 

Piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranı %6.75, 

1 hafta vadeli repo ihale faiz oranı %4.5, 

Gecelik borçlanma faiz oranı %3.5,

Özetin Özeti;

* Kredi büyüme hızı kademeli bir yavaşlama eğilimine girdi.

* Enflasyon göstergelerinin bir süre daha %5 hedefinin belirgin üzerinde seyredeceği tahmin ediliyor.

* Enflasyon görünümünü orta vadeli hedeflerle uyumlu hale getirmek amacıyla likidite duruşunun sıkılaştırılması gerekiyor. Bu doğrultuda ek parasal sıkılaştırma günlerinde bankalararası piyasada faizlerin yükseltilmesine karar verildi.